Sao chép

“Sao chép” – một từ rất quen thuộc và nghe có vẻ đơn giản, nhưng khi nhắc đến khá dễ tạo nên những công kích trong đời thật lẫn mạng xã hội. Ngày hôm nay, mình sẽ nói đến những góc khác của sao chép, hãy xem thử sau khi đọc bài viết này, bạn có suy nghĩ gì nhe!

Bạn có nhớ bài viết “Mạo danh và những giá trị” mà mình đã từng chia sẻ trước đây hong? Nếu bạn đã từng đọc, bạn sẽ dễ dàng nhận ra rằng mình cũng chỉ là một người với những dòng viết tràn đầy cảm xúc đời thường. Mình cũng đã có lúc không đồng ý hoặc không thích khi thấy người khác “mạo danh” hay “sao chép”. Tuy nhiên, khi càng khai thác nhiều hơn về tầng sâu của cuộc đời, mình lại càng phát hiện ra nhiều giá trị vi tế, mà nhờ đó đã giúp mình có thêm nhiều góc nhìn khác hơn về mỗi sự vật, sự việc cũng như con người xung quanh.  

Để rồi, giờ đây, khi nhìn thấy bất kỳ ai bị cố tình mạo danh và sao chép những thứ mà bản thân họ đã bỏ ra rất nhiều công sức, trí tuệ, tài chính, thời gian,… để hoàn thiện. Thì mình sẽ ngay lập tức nghĩ đến việc: Làm sao để giúp những người khác có thể thoải mái hơn khi đối mặt với vấn đề này. 

Mình sẽ mượn một câu chuyện có thật từ một lớp học mình tham gia, để chia sẻ đến bạn sâu hơn góc nhìn của cá nhân mình về chuyện “Sao chép” nha!

Có một lần, chị bạn học cùng lớp đã nhắn tin lên group chat chung của lớp học rằng: có ai đó đã sao chép những ý tưởng của cô giáo trên kênh của họ. Cả lớp học lúc đó mỗi thành viên đều có những thái độ, ứng xử khác nhau khi đọc được tin nhắn ấy. Có người thì bênh vực cô giáo, có người thể hiện biểu cảm, có người lại như mình – đọc xong và im lặng đi ra. Mình biết rằng những bạn học hoàn toàn có quyền suy nghĩ và có quyền xem chuyện sao chép ý tưởng của cô giáo là sai trái, đáng lên án. Mình không biết những anh/chị bạn học im lặng có phải có cùng góc nhìn như mình hay không. Nhưng với mình, sự im lặng không có nghĩa là đồng ý, cũng không có nghĩa là phản đối. Chỉ là mình có góc nhìn riêng. 

Bởi vì, câu chuyện của cô giáo cũng gợi cho mình nhớ lại một câu chuyện khác, có liên quan trực tiếp Truly Inspired của mình. Dạo trước, Truly Inspired cũng chuẩn bị “lên sóng” một ý tưởng mà team mình rất hào hứng và tâm huyết. Tuy nhiên, vài ngày trước khi đưa ý tưởng “chào sân” thì mình phát hiện ra ý tưởng này của tụi mình trùng khớp với một tổ chức lớn và uy tín khác ở Việt Nam, đang rất được “viral” trên nhiều nền tảng mạng xã hội. 

Và bạn tin hong? Ý tưởng của tụi mình trùng khớp với ý tưởng của tổ chức ấy đến mức chỉ khác nhau có mỗi một từ trong tên gọi! Mặc dù trước đó mình hay team cũng chưa bao giờ biết về sự có mặt của dự án, hay có sự hiểu biết sâu về tổ chức kia. 

Thực tế thì ý tưởng ấy Truly Inspired vẫn chưa triển khai, nhưng bạn thử tưởng tượng xem, nếu lỡ như tụi mình đưa lên sóng cùng một khoảng thời gian với tổ chức lớn đó. Thì có phải tụi mình sẽ bị đánh đồng là “sao chép”, đúng hong? Rõ ràng là mọi thứ do mình và team suy nghĩ, lên ý tưởng từ những thứ rất đời thường, từ những trải nghiệm rất cá nhân của mỗi người. Thế nhưng, lại trùng khớp với tổ chức kia đến đáng kinh ngạc! Một bạn trong team lúc đọc tin thông báo của mình vì sự trùng lặp này thì nhắn vui lại, rằng: “Oh, quao, cái này gọi là ý tưởng lớn gặp nhau đó chị ơi. Chứ đâu ai biết nó có hồi nào mà sao chép 😀 .” 

Quay trở lại với câu chuyện ở group chat lớp học, khi đọc lại tin nhắn, mình đã thấy có đôi phần khó chịu bởi nhiều người nghĩ rằng bạn kia đã sao chép cô giáo. Nhưng nhờ có sự tỉnh thức, mình kịp thời hiểu rằng, con người chúng ta sẽ luôn đi theo những giai đoạn phát triển gần như giống nhau: sinh ra – lớn lên – già đi – và chết. Đây là một vòng lặp mà mỗi người khi sinh ra đều sẽ tuần hoàn lại trật tự đó. 

Việc này cũng giống như khi một số công ty, tổ chức làm cùng một ngành nghề, lĩnh vực thì sự phát triển cũng sẽ tương tự nhau. Dù tổ chức của bạn có lớn hay nhỏ, nhiều tiền hay ít tiền thì cũng sẽ trải qua những tiến trình phát triển gần như nhau. Bởi vì chúng sẽ luôn có cùng một hệ thống tri thức và công thức xoay quanh. 

Mình biết tất cả mọi so sánh đều sẽ khập khiễng, chênh lệch; nhưng điều mình muốn nói ở đây chính là: dù sự phát triển và hệ thống tri thức có giống nhau đi chăng nữa, thì vẫn sẽ luôn có những cách biểu thị khác nhau giữa con người và tổ chức. Từ đó, để bản thân chúng ta có thể quán chiếu lại và nhận ra giá trị của chính mình. Tin mình đi, tâm trạng của chúng ta sẽ thoải mái hơn nhiều khi suy nghĩ như vậy. 

Vậy nên, mỗi khi bạn thấy có ai đó sao chép bạn, hãy thử suy nghĩ như thế này: Có thể, tầm phát triển của họ và mình đang như nhau. Họ cũng đang đi trên con đường của họ, và mình cũng vậy. Nên sẽ có những lúc sự phát triển đó giao nhau, giống nhau ở một góc độ nào đó. 

Nếu quán chiếu lại như vậy bạn sẽ đỡ phải nhọc lòng hơn khi nghĩ rằng họ đang cố ý sao chép, bởi vì hãy nhớ là không phải ai cũng thực sự copy bạn. Giống như câu chuyện ý tưởng của Truly Inspired và tổ chức lớn kia. 

Tuy nhiên, mình nói như vậy không phải là mình ủng hộ cho những người mà họ cố tình sao chép, cố tình làm giống bản chính, bạn nhé! 

Nếu bạn đang có một ý tưởng hoặc một sản phẩm chất lượng hãy bảo vệ nó bằng cách đăng ký bản quyền, dù việc này có thể là tốn kém. Nhưng, nếu ngay đến cả tác phẩm, ý tưởng, “đứa con tinh thần” của mình mà không bảo vệ được, thì chúng ta không có quyền để bắt buộc người khác không sao chép!

Ông bà ta vẫn thường hay nói “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, nên trước hết hãy cứ quán chiếu chính bản thân mình, “xử lý” với bản thân mình trước. Rồi sau đó hãy nói đến người khác, bạn nhe.

Đó chính là cách mà mình giải quyết cảm xúc và suy nghĩ của bản thân khi gặp trường hợp tương tự. Mỗi lần nghĩ như vậy, mình đều cảm thấy nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Việc quán chiếu bản thân và thanh lọc những điều bất ý đi, sẽ mang lại cho chúng ta một cuộc sống “thảnh thơi” hơn. Với mình, nếu một người không đủ khả năng sử dụng nội lực của bản thân để vượt qua những vấn đề không tốt, thì họ sẽ khó có thể đạt được thành công mà họ mong muốn. 

Bạn thân mến,

“Sao chép” cũng là một bài học thực tế khi bước ra thương trường. Hãy luôn bảo vệ những sản phẩm, ý tưởng của bản thân. Khi chúng ta thực sự hiểu được giá trị của chính mình, mình là ai và có thể làm được gì, thì khi đó ta mới dễ dàng buông xuống những cái “chấp” của mình, để nhìn đời nhẹ nhàng hơn, bình an hơn. 

Bạn cũng hãy nhớ rằng, dù sao chép là một cách nói chỉ sự vật sự việc được lặp lại gần như giống nhau. Tuy nhiên, “linh hồn” của mỗi phiên bản sẽ mang đến những giá trị, cảm nhận khác nhau. Người truyền tải khác nhau sẽ mang đến những ảnh hưởng và thông điệp khác nhau, bạn ạ. Điều quan trọng là, bạn có thật sự tự tin với những giá trị cũng như thông điệp mà bản thân đang truyền tải hay không?

Hãy cứ tự tin ngay cả khi ngoài kia có rất nhiều “bản copy” khác, hoặc ngay cả khi bạn bị gán cho “danh hiệu” sao chép! Bởi giá trị, tri thức bạn cho đi chắc chắn sẽ luôn có “linh hồn”; và linh hồn đó chỉ có thể là bạn, thuộc về bạn mà thôi, bạn nhe!

Thương bạn lắm,
Truly Inspired